GIDA SANAYİNDE ASEPTİK AMBALAJLAMA
Aseptic Ambalajlama;Isıl işlem yoluyla ticari steril hale getirilmiş ve steri koşullarda soğutulmuş ürünün,yine steril koşullar altında steril ambalajlara doldurulup,ambalajın yeniden kontimasyona yol açmayacak şekilde hermetikli olarak kapatılmasını kapsayan bir uygulamadır.O halde Aseptic ambalajlama tekniği;
· Ambalaj malzemesinin sterilizasyonu
· Steril atmosferde ambalajın oluşturulması veya daha önceden hazırlanmış steril ambalajların içine steri ürünün doldurulması,
· Tekrar kontimasyona olanak vermeyecek ambalajların elde edilmesi
Olmak üzere üç ana aşamadan oluşmaktadır.Başta süt ve çeşitli süt mamulleri olmak üzere,meyve suları ve pulpları,soslar,çorbalar,bebek mamaları,salça,puding,çay,soya ürünleri,çeşitli içecekler ve benzer ürünler bu teknikle ambalajlanıp tüketime sunulmaktadır.
ASEPTİK AMBALAJLAMADA KULLANILAN AMBALAJ MALZEMELERİNDE ARANAN ÖZELLİKLERİ
Mikrobiyolojik özellikler
Aseptik ambalajlama teknolojisinin temel koşullarından ilki,ambalajın önceden sterilize edilmiş olmasıdır.Sterilizasyon,sterilize edilecek ambalaj malzemesinin mikroorganizma yüküne ve bu mikroorganizmaların türlerine bağlı olarak gerçekleştirilen bir işlemdir.Aseptik teknolojide yararlanılan çeşitli sterilizasyon yöntemleri sınırlı sterilizasyon etkinliği gösterebildikleri için,mikrobiyal bakımdan önemli ölçüde kirlenmiş malzemede kalan mikroorganizmalar,ambalajlanan sterilize edilen gıdanın bozulmasına yol açacaktır.
Fiziksel ve kimyasal özellikler
Aseptik ambalajlama uygulamalarında önemli olan bir diğer özellik,ambalajın ambalajlama makinesi fonksiyonları ile uyum sağlamasıdır.Örneğin;derin çekme yöntemine göre kap yapan aseptic ambalajlama makinesinde kullanılan folyonun derin çekilebilir olması seçilen folyoda istenen özelliklerdendendir.Diğer yandan özellikle asitli ürünlerde aside dayanıklılık,H+ iyonları etkisi ile delamine olmama özelliği de aseptik ambalaj malzemelerinde aranan bazı özelliklerdir.O halde;
· Ambalaj malzemesinin ambalajlama makinesin fonksiyonlarına uyumu
· Ambalaj malzemesinin nem,güneş ışığı,sıcaklık değişimi gibi çevre koşullarına karşı dayanıklılığı,
· Ambalaj malzemesinin steril gıda maddesinin içerdiği tuz ve iyonlara karşı direnci,
· Aseptik ambalajın ısıtma ve soğutma işlemlerine dayanıklılığı,üst ve alt dayanıklılık limitleri,
· Işık,nem,oksijen geçirgenlik düzeyleri,
· Mamul gıda maddei ile temas eden ambalaj yüzeyinden gıdanın etkinliği sonucu çzünen kısım (migrasyon),
· Aseptik ambalajın vitrinde duruşu ve nakliye sırasında formunu muhafaza için gerekli yapısı,
· Yer kaplama niteliği,üst üste konulduğunda yük dağılımı,
· Ambalaj şekli oluşturulurken yapıştırılabilmesi veya ısıl kaynaklınabilirliği,
Ambalajın fiziksel ve kimyasal özelliklerini oluşturur.Bu da aseptik ambalajlama modelinin hangi ürün için kullanılabileceğini belirler.
ASEPTİK AMBALAJLAMA TEKNİĞİNDE KULLANILAN AMBALAJ METERYALLERİ VE AMBALAJ TİPLERİ
Aseptik ambalajlama tekniğinde değişik nitelikte plastikler ile cam,teneke ve aluminyum gibi meteryallerden yapılmış ambalajlar kullanılabilir.Ancak aseptik ambalaj meteryali denildiğinde genellikle,doğrudan plastik malzemeler veya karton bazlı laminatlar anlaşılır.Karton bazlı laminatlarda,ambalaja diklik ve sertlik vermek üzere karton esas alınır ve bu malzeme çeşitli plastik filmlerle lamine edilir.Plastik filmlerin gıda ile temasta oldukça inert davranmaları,kartonu nem ve diğer birçok dış etkilerden korumaları,kapatmada çoğu kez doğrudan yapıştırıcı gibi görev almaları ve gaz geçirgenliklerinin düşük olması gibi özelliklerden yararlanılır.Bu laminatta ayrıca bir aluminyum folyo katmanı da yer alır.
Aseptik dolum tekniğinde,yukarıda değinilen meteryallerden çeşitli tip ve boyutlarda,aşağıda belirtilen ambalaj tipleri üretilmektedir.Bunlar;
· Karton bazlı laminat malzemeden karton kutular
· Plastik torbalar
· Cam veya plastik şişeler
· Plastik bardaklar
· Bag-in-Box kutular
· Metal kutular
· Laklı metal variller,paslanmaz çelik tanklar,içi kaplanmış normal çelik tanklar
Kuşkusuz,her tip ambalaja dolum yapan aseptik dolum sistemi de farklıdır.
Tüm yukarıda sayılan Aseptik ambalaj malzemelerinden dünyada en yaygın olarak kullanılanları karton bazlı aseptik ambalaj meterlalleridir.Bu nedenle şimdi bu malzemenin yapısını inceleyelim;
Karton bazlı aseptik ambalaj meteryalleri 2 ana başlık altında toplanabilir;
· Bobin şeklinde doluma sokulan karton bazlı aseptik ambalaj meteryalleri
· Hazır kutu şeklinde doluma sokulan karton bazlı aseptik ambalaj meteryalleri
Bu iki çeşitten hangisi söz konusu olursa olsun,bu iki ambalaj meteryalnini de üretim yapısı aynıdır ve bu ambalaj genellikle 6 katlı bir yapı arz eder.Bu malzemenin yapısı;
LDPE (15-20 g/m2) / Baskı boyası / Karton (200-400 g/m2) / LDPE (15-20 g/m2) / Aluminyum folyo (7 mic) / LDPE (15 g/m2) / LLDPE (20 g/m2)
