Ambalaj baskısı için uygulanan beş temel yöntem mevcuttur. Bunlar;

1. Tipo Baskı

2. Flekso Baskı

3. Rotogravür Baskı

4. Ofset Baskı

5. Serigrafik Baskı

1. Tipo Baskı
Tipo kullanılan en eski baskı yöntemi olup oldukça yavaştır. Bu nedenle kısa süreli üretimlerde kullanılır. Düzgün yüzeylere uygulanan tipo baskı ile güzel görüntüler elde etmek mümkündür. Günümüzde tipo baskı; katlanabilir karton kutu, kraft kağıt torbalar, oluklu mukavva kutular, skin ve blister ambalajlar, mumlu ambalaj kağıtlarının basımında kullanılıyor. Ayrıca tipo baskı, etiket basımında çok yaygındır . Bu baskının maliyeti düşük olmakla birlikte üretim yavaş olduğundan kısa ve orta öl­çekli üretimler için kullanmak akılcıdır. Tipo baskıda kullanılan sert me­talden oluşan klişeler artık plastikten üretilerek baskısız olanlar mekanik olarak oyularak çıkartılır ya da baskı için fotopolimer klişeler kullanılır. Tipo baskı ilkesi çok basittir. Baskı klişesine mürekkep uygulanır ve ba­sılacak yüzeye basılır. Her seferde tek bir renk uygulanır. Çok renkli bas­kı; birçok klişenin birbiri ardı sıra basılması ile gerçekleşir. Tipo baskı makinelerinde levha ya da taşıyıcı katman (web) beslemeli çeşitleri mev­cuttur. Tipo baskıda kullanılan mürekkepler, oksidasyon ile kurutulmuş olduklarından baskıdan sonra kurumaları geçtir.

 2. Flekso Baskı

Tipo baskının geliştirilmiş bir hali olan flekso baskı, ambalaj basımında en yaygın kullanılan baskıdır. Düzgün olmayan yüzeylere de uygulanan flekso baskı, karton, kraft, oluklu mukavva, bütün fleksibl ambalajlan oluşturan plastik filmler, özel bir mürekkep kullanılarak alüminyum folyo, üzerinde flekso baskı uygulanır. Flekso baskı bir rölyef baskı yönte­midir. Ancak metal klişe yerine fleksibl lastik (kauçuk) ya da özel plastik bir klişe görüntü taşıyıcısı olarak kullanılır. Flekso baskı, kısa, orta ve uzun süreli üretimler için uygundur. Bu yöntem daha çok taşıyıcı katman (web) malzeme üzerine uygulanır. Ancak oluklu mukavva kutular özel flekso baskı makinelerinde basılabilir. Flekso baskı mürekkepleri tipo baskı mürekkeplerine göre solvent miktarı fazla olduğundan çabuk ku­rurlar. Bu özellik aynı yüzey üzerine bir işlemde birden fazla renk basıl­masını olası kılar. Flekso baskı makinelerinin 2, 4 ya da 6 hatta 8 renk basabilenleri mevcuttur. Baskı tasarımının planlanmasında yüzey ne kadar kaba ise; net görüntü almak o kadar daha güçleştiği göz önünde bu­lundurulmalı ve ince çizgiler ile küçük metinlerden kaçınılmalıdır. Çün­kü kauçuk klişe taşıyıcı katman yüzeye bastırılınca bu ayrıntılar kaybo­lur. Fotopolimer klişe mevcut değilse fotoğraflar basılamaz. Çizilen tasa­rımlar, kompakt renkli yüzeyler ve oldukça geniş bir metin olması duru­munda fleksografik baskıyla oldukça iyi sonuçlar alınır. Bu baskı görüntü etrafında oluşan ince mürekkep zinciri nedeniyle diğer baskı yöntemle­rinden kolayca ayrılır.

3) Rotogravür (Tifdruk)

Bu baskı, taşıyıcı katman (web) yöntemidir. Fakat, basılacak yüzeyin düzgün olması gerekir. Rotogravürde baskı silindirleri üzerinde oyulmuş ya da kazılmış küçük hücreler bulunur. Bu hücreler, mürekkebi baskı ya­pılacak malzemeye iletir. Her kat için ayrı bir merdaneye gereksinim vardır. Baskıya hazırlanma ve silindirlerin oyulması yavaş ve pahalı bir işlemdir. Bu nedenle uzun süreli üretimler için rotogravür baskı uygun­dur. Yalnız düzgün yüzeyli malzemelerde rotogravür baskı uygulanabilir. Bu baskı yöntemiyle,kağıt, karton, fleksibl ambalaj malzemeleri (plastik filmler, alüminyum folyo) basılabilir. Rotogravür baskı mürekkepleri ça­buk kuruyan çok parlak ve sürtünme direnci yüksek mürekkeplerdir. Al­tın görüntüsü veren boyalar, rotogravür baskıda kullanılır. Rotogravür baskı makineleri, 4 - 8 renk arası baskı ünitelidir. Rologravür baskı ade­ta sanatsal harikalar yaratır. Aslı ile aynı olan baskı örnekleri ortaya çı­karır. Bu baskı görüntünün kenarında oluşan tırtıklar ile diğer baskılar­dan ayırt edilir. En pahalı baskı yöntemi olan tifdruk baskıda, özellikle fleksibl ambalaj malzemelerinin basımında, gerçekten harika sonuçlar elde edilir. Yüksek tirajlı ve uzun süreli üretimlere örneğin sigara, şeker ambalajı, katlanabilen kutular bu baskı yöntemi kullanılarak basılan ürünler arasında sayabiliriz.

4) Ofset Baskı

Ofset baskı düzlem (planografik) baskı yöntemi olup, genellikle kağıt, karton ve saç levha basımı için kullanılır. Özellikle saç levha üzerine bas­kı için uygulanan tek yenilenidir.

Plastik film ve alüminyum folyolara baskı uygulamak için özel tekniklere gereksinim duyulur. Ofset baskının uygulandığı ambalajlar; katlanır kar­ton kutu, çikolata ve şekerleme için çok renkli ambalaj kağıdı, teneke kutulardır. Etiketler de ofset baskı yöntemiyle basılabilir. Ofset baskı düzgün ve keskin kenarları ile diğer baskılardan ayrılır. Kısa süreli üre­timler için ofset baskı rotogravür baskıdan daha ekonomik olmakla bir­likte flekso baskıdan daha pahalıdır. Bu yöntemde klişe bir düzlem şek­lindedir ve üzerinde herhangi bir girinti çıkıntı, rölyef ve hücre oluşumu bulunmaz. Klişe oluşturulurken üzerinde mürekkebi çeken ve mürekke­bi iten bölmeler mevcuttur. Klişenin baskıda çıkması islenmeyen bölge­leri su ile ıslatılır. Ofset baskıda kullanılan mürekkepler su bazlı olup, ısıtılmadıkları takdirde, çok geç kurur. Yavaş kuruma nedeniyle, baskı uygulanan kağıt ve kartonda kötü bir koku oluşabilir. Bu kötü kokuyu gi­dermek için baskı uygulanan levhalar havalandırılır. Kötü kokunun oluş­masını önlemek için başka tip mürekkep de seçilebilir. Matbaacının, özellikle gıda malzemelerine uygulanacak mürekkeplerin kısıtlamaları hakkında aydınlatılması çok önemlidir. Ofset baskı uygulanacak ambalaj yüzeyinin direnci iyi, kalınlığı eşit olmalı. Ofset baskı makineleri, genel­likle levha beslemeli olup taşıyıcı katman (web) beslemeli alanlar da ge­liştirilmiş. Levha beslemeli ofset baskı makineleri altı renkli, taşıyıcı kat­man beslemeli olanlar ise; sekiz renklidir.

Hem levha beslemeli hem de taşıyıcı katman (web) beslemeli ofset baskı makineleri mevcut.

Kuru Ofset : Flekso ile ofset yöntemlerinin birleşimidir. Bu yöntemde baskı klişenin rölyefli kısımları görüntüyü düzgün yüzeyli kauçuk bir bas­kı silindirine aktarır ve oradan da görüntü ambalaja transfer edilir. Nem­lendirmek için su kullanımına gereksinim duyulmaz. Kuru ofset hazır ambalajlara, plastik şişelere kavanozlara, katlanabilir tüplere alüminyum ambalajlara, aerosol kutularına ve konserve kutularına uygulanır. Kuru ofset baskı yöntemi ile resim ya da diapozitifler değil de yalnız el ile ya­pılan çizimler basılabilir. Çok hassas ve ince ayrıntılı tasarımlar ve olduk­ça küçük metinler altı renge kadar kuru ofset yöntemiyle basılabilir.

5) Serigrafik Baskı
Genellikle simetrik olmayan ambalajlara baskı yapmak için kullanılan yöntemdir. Örneğin; cam şişe gibi hazır ambalajların üzerine serigrafik baskı uygulanır. Ayrıca kentli kendine yapışan etiket basımı için de kul­lanılır. Serigrafik baskı yöntemi oldukça yavaştır, ancak kullanılan mal­zemeler ucuz, baskı kalitesi güzeldir. Bu yöntemle iyi kalite baskı gerektiren kısa süreli baskı işleri gerçekleştirilir. 25 adete kadar baskı ekono­mik olarak elde edilir. Serigraf baskıda, koyu bir mürekkep kafes şeklin­deki paslanmazçelik bir şablondan geçmeye zorlanır. Şablonlu bölgeden görüntü iletilir. Şablonsuz bölge ise tamamen yekparedir. Serigrafik bas­kı, görüntüye yoğunluk kazandıran oldukça kalın bir mürekkep katmanı ile diğer baskı yöntemlerinden ayrılır. Metalik mürekkepler kullanılarak parlak renkler ve geniş bir efekt yelpazesi, floresans gölgeler ve opak renkler elde edilir. Kalın mürekkep katmanının çok yavaş kuruması söz konusudur. Tasarımın ince çizgi, küçük metin içermemesi gerekir çünkü; koyu mürekkep küçük ve ince ayrıntıların reprodüksiyonunu gerçekleşti­remez. Serigrafi genellikle elle yapılan bir işlemdir. İşlem hızı, saatle 300 adete kadar çıkabilir. Çok renkli bir serigraf işlemleri için otomatik ma­kineler kullanılarak plastik şişelere saatle 3.500 adete kadar baskı uygu­lanabilir. Serigrafik baskı görüntü üzerindeki kafes izleriyle diğerlerinden ayrılır.

Ambalaj alanında kullanılan baskı yöntemlerinin dışında bir de ambalaj dekorlama teknikleri vardır:

Sıcak Stampalama : Bu teknik, zaman zaman sıcak folyo stampalama olarak da adlandırılır. Bu dekorlama yönteminde bir folyo ya da termoplastik katman ısıtılıp eritilerek baskının uygulanacağı yüzeye yapıştırılır. Sonuçta; gümüş altın ya da parlak metal görünümü veren çok parlak bir yüzey ekle edilir. Sıcak stampalama uygulanacak yüzeyin önceden kuru­tulması ya da hazırlanması gerekmez. Renk değişikliği çok çabuk yayıla­bilir. Sıcak stampalama lüks ambalajlara çok çarpıcı bir görünüm kazan­dırır. Fakat günlük kullanılan ürünlerin ambalajına uygulanması ekono­mik ve ucuz olmayabilir.

Herhangi Bir Ambalaj Malzemesi ve Ambalaja Uygulanacak Baskı Yönteminin Seçiminde Belirlenmesi Gereken Kriterler

• Kullanılacak ambalaj malzemesi ya da ambalaja, hangi baskı yöntemi­nin uygun olduğunun belirlenmesi
• Matbaa hangi baskı yöntemini uygulayacak kapasitededir. Kaç renk basabilir. Ne kadar sürede baskıyı tamamlayabilir.
• Gereksinim duyulan baskı kalitesi nedir.
• Mevcut baskı yönteminin ekonomik yönü fiyat ve gereksinim duyulan baskı kalitesinin karşılaştırılması.

Ambalaj tasarımcısı ambalajın basılacağı matbaanın ya da baskı makine­sinin olanaklarını iyi tanımalıdır. İletişim burada da önemli bir nokta. Kullanılacak ambalaja uygun baskı yönteminin seçilmesi ve özellikle ya­pılan tasarımın uygulanacak baskı yöntemine uyumuyla, ambalajcıya bü­yük oranda tasarruf sağlayacak ve ambalajların görünümünün gelişmesi ve güzelleşmesi nedeniyle satışları artacaktır.

Baskı siparişi ambalaj ve ambalaj malzemesi tedarikinden oldukça fark­lıdır. Tasarımcı ve matbaacı burada iki odak noktadır. Matbaacı baskı olanakları hakkında ayrıntılı bilgi vermesi gerekir. Her iki tarafında or­tak bilgisi içinde olması gereken konular:

• Ambalajın ve üzerine baskı uygulanacak malzemenin tanımı,
• Ambalaj taslağının kat yerleri, kulakçıkları baskı uygulanmayacak, kıv­rılacak, tutkal sürülecek ya da dikiş yapılacak kısımlarının da belirtildiği ayrıca boyut ve toleransların gösterildiği ayrıntılı bir teknik resim.
• Uygulanacak baskı yöntemi, renk sayısı.
• Ambalajın üzerindeki grafik ve metin düzenlemeleri.

Ambalaj tasarımcısı taslağı hazırladıktan ve müşteri de satın almayı ka­bul ettikten sonra basım için yeni spesifikasyonlar hazırlanmalıdır. Am­balaj malzemeleri ile ambalajlar genelde onları üreten firmada basılır. Böyle bir durumda baskı spesifikasyonları, ambalaj temin spesifikasyonlarını ambalaja uygulanacak baskı başka bir firmada yapılıyor olabilir. Örneğin baskısız film ruloları ithal edilip daha sonra basılabilir. Burada en önemli nokta basılacak ambalajın ayrıntılı teknik resmidir. Ayrıca ta­sarımcı yaptığı taslağın bir kopyasını yazılacak metni, renk yönergesiyle birlikte gönderilmelidir.

Rulo halindeki ambalaj malzemeleri için ise; uygulanacak baskı pozisyo­nun iç mi, dış mı, ters baskı mı olacağı belirtilmelidir.

Kullanılacak boya ve mürekkeplerle ilgili özel bir talep ya da herhangi bir sınırlama var ise bildirilmelidir.  

Ambalajcının ambalaj tüketicisi ile iyi bir iletişim içinde kurulan sıkı iş­birliği, büyük hataları ve maddi zararların oluşmasını engeller.